యువతలో పెరుగుతున్న బ్రెయిన్ స్ట్రోక్ ముప్పు.. ఈ 4 ప్రారంభ లక్షణాలు తప్పక తెలుసుకోండి!

బ్రెయిన్ స్ట్రోక్ – యువతలో పెరుగుతున్న ఆందోళనకర ధోరణి

ఇంతవరకు వృద్ధుల సమస్యగా భావించిన బ్రెయిన్ స్ట్రోక్ (Brain Stroke) ఇప్పుడు యువతను కూడా ప్రభావితం చేస్తోంది. 30లు, 40ల్లో ఉన్న ఉద్యోగులు, ఐటీ ప్రొఫెషనల్స్, విద్యార్థుల్లో కూడా స్ట్రోక్ కేసులు పెరుగుతున్నాయి. వైద్య నిపుణులు చెబుతున్నారు — ఇది దీర్ఘకాలిక వైకల్యానికి ప్రధాన కారణంగా మారుతోంది.

భువనేశ్వర్‌లోని మణిపాల్ ఆసుపత్రి న్యూరాలజిస్టులు డాక్టర్ రితేష్ కుమార్ భూత్, డాక్టర్ శోభా N — స్ట్రోక్‌ ప్రారంభ లక్షణాలను త్వరగా గుర్తించడం ఎంత ముఖ్యమో వివరించారు.

స్ట్రోక్ లక్షణాలను త్వరగా గుర్తించడం ఎందుకు ముఖ్యం?

డాక్టర్ రితేష్ కుమార్ భూత్ చెబుతున్నారు —

“స్ట్రోక్ వచ్చిన తొలి గంటలలో చికిత్స అందిస్తే, రోగిని కాపాడే అవకాశాలు రెట్టింపు అవుతాయి.”

స్ట్రోక్ రాకముందు స్పష్టమైన హెచ్చరికలు ఉండవు. చాలామంది ఈ సంకేతాలను నిర్లక్ష్యం చేస్తారు. అందుకే “FAST” అనే సులభమైన గుర్తింపు పద్ధతిని అందరూ తెలుసుకోవాలి.

‘FAST’ మంత్రం – ప్రాణాలను కాపాడే 4 సంకేతాలు

🔹 F – Face (ముఖం పడిపోవడం): ముఖం ఒక పక్కకు వాలిపోవడం లేదా నవ్వలేకపోవడం.

🔹 A – Arm (చేయి బలహీనత): ఒక చేయి లేదా కాలు బలహీనపడడం, పట్టు కోల్పోవడం.

🔹 S – Speech (మాట్లాడటంలో ఇబ్బంది): మాట తడబడటం లేదా అస్పష్టంగా రావడం.

🔹 T – Time (సమయం): ఈ లక్షణాలు గమనించిన వెంటనే ఆసుపత్రికి తీసుకెళ్లాలి.

4.5 గంటల “Golden Time” లోపల చికిత్స ప్రారంభిస్తే, మెదడు నష్టం తగ్గే అవకాశం 80% ఉంటుంది.

యువతలో స్ట్రోక్ ఎందుకు పెరుగుతోంది?

వైద్య నిపుణుల ప్రకారం, జీవనశైలి మార్పులు ఈ వ్యాధికి ప్రధాన కారణం:

1. జంక్ ఫుడ్ అధికంగా తినడం
2. స్క్రీన్ టైమ్ పెరగడం, వ్యాయామం లేకపోవడం
3. తక్కువ నిద్ర, ఒత్తిడి ఎక్కువ
4. ధూమపానం, మద్యపానం, డ్రగ్స్ వాడకం
5. డయాబెటిస్, హైపర్‌టెన్షన్, అధిక కొలెస్ట్రాల్ యువతలోనే పెరుగుతుండటం

డాక్టర్ శోభా N చెబుతున్నారు —

“ఇప్పటి యువత స్ట్రోక్ లక్షణాలపై అవగాహన కలిగి ఉంటే, ఇంట్లో ఉన్న పెద్దవారికి కూడా సమయానికి సహాయం చేయగలరు.”

స్ట్రోక్ ప్రమాదాన్ని పెంచే ఇతర అంశాలు

1. స్థూలకాయం (Obesity)
2. నిశ్చల జీవనశైలి (Sedentary Lifestyle)
3. అధిక ఒత్తిడి (Stress)
4. విటమిన్ B12 లోపం
5. కొలెస్ట్రాల్ సమస్యలు (Dyslipidemia)
6. కుటుంబ చరిత్ర (Genetic Factors)

ముందస్తు పరీక్షలు ఎందుకు అవసరం?

స్ట్రోక్ ప్రమాదాన్ని నివారించడానికి ముందస్తు హెల్త్ స్క్రీనింగ్ చాలా ముఖ్యం.

ప్రతి సంవత్సరం తప్పక చేయించుకోవాల్సిన పరీక్షలు:

1. రక్తపోటు (Blood Pressure)
2. మధుమేహ పరీక్షలు (Fasting Blood Glucose, HbA1c)
3. లిపిడ్ ప్రొఫైల్ (Cholesterol, Triglycerides)
4. హార్ట్ టెస్టులు (ECG, ECHO)
5. క్యారోటిడ్ డాప్లర్ (Carotid Doppler)

ఈ పరీక్షలు “నిశ్శబ్ద” ప్రమాదాలను ముందుగానే గుర్తించడంలో సహాయపడతాయి.

స్ట్రోక్‌ నివారణకు జీవనశైలి మార్పులు

‘లాన్సెట్’ 2021 నివేదిక ప్రకారం, జీవనశైలిని మార్చడం ద్వారా స్ట్రోక్‌లలో 90% వరకు నివారించవచ్చు.

• ఆహారం: పండ్లు, కూరగాయలు, గింజలు, తృణధాన్యాలు ఎక్కువగా తినాలి.
• వ్యాయామం: వారానికి కనీసం 150 నిమిషాలు brisk walking లేదా yoga చేయాలి.
• ఒత్తిడి నియంత్రణ: ధ్యానం, యోగా ద్వారా మనశ్శాంతిని కాపాడాలి.
• నిద్ర: రోజుకు 7–8 గంటలు నిద్ర అవసరం.
• ధూమపానం, మద్యపానం నివారించాలి.

చికిత్సలో కొత్త మార్పులు

భారతదేశంలో ఆసుపత్రులు ఇప్పుడు Door-to-Needle Time పద్ధతిని పాటిస్తున్నాయి.

1. Thrombolytic Therapy: స్ట్రోక్ వచ్చిన 4.5 గంటల్లో గడ్డలను కరిగించే చికిత్స.
2. Mechanical Thrombectomy: మెదడు రక్తనాళంలో గడ్డలను తొలగించే సాంకేతిక పద్ధతి.

ప్రతి సంవత్సరం సుమారు 4000 థ్రోంబెక్టమీలు జరుగుతున్నప్పటికీ, అవసరం దాదాపు 3 లక్షలు అని నిపుణులు చెబుతున్నారు.

పునరావాసం ద్వారా కోలుకునే మార్గం

• ఫిజియోథెరపీ – చలనశక్తిని పునరుద్ధరించడానికి
• స్పీచ్ థెరపీ – మాట్లాడే సామర్థ్యాన్ని మెరుగుపరచడానికి
• ఆక్యుపేషనల్ థెరపీ – రోజువారీ పనులు తిరిగి చేయడానికి సహాయపడుతుంది

టెలిమెడిసిన్ ద్వారా న్యూరాలజిస్టులు కూడా రిమోట్ కన్సల్టేషన్లు అందిస్తున్నారు.

సారాంశం: అవగాహనే ఆయుధం

స్ట్రోక్ వయసుతో సంబంధం లేదు. జీవనశైలితో ఉంది.

యువతలో స్ట్రోక్ పెరుగుతుండటంతో, ముందస్తు అవగాహన, సమయానికి చికిత్స, ఆరోగ్యకర జీవనశైలే ప్రాణాలను కాపాడగలవు.